Groen en luchtkwaliteit
Het aanplanten van groen om de luchtkwaliteit te verbeteren is regelmatig in het nieuws. Vaak gaat het om ideeën om met planten of bomen fijn stof uit de lucht te filteren. Groen heeft talloze voordelen voor klimaat en gezondheid. Maar verbetert groen ook de luchtkwaliteit? De recente kennis hierover is samengevat in een door de GGD Amsterdam uitgevoerde desktopstudie.
Samen met experts uit verschillende kennisinstellingen is geconcludeerd dat er geen wezenlijk positief effect is van groen op de achtergrondconcentraties. En dat bomen en struiken op verkeersbelaste plekken voor een slechtere luchtkwaliteit kunnen zorgen. Er zijn talloze redenen om voor meer groen in de stad te kiezen, maar het verbeteren van de luchtkwaliteit hoort daar niet bij
Bronmaatregelen hebben de voorkeur: Het schoner maken van wegverkeer, industrie, scheepvaart, luchtvaart en huishoudens. Daardoor wordt de lucht schoner.
Voor- en nadelen van groen
GGD Amsterdam is groot voorstander van de aanplant van groen in de stad. Mensen vinden een groene omgeving prettig. Mensen die in een groene omgeving wonen, voelen zich in het algemeen gezonder. Bomen geven verkoeling, groen houdt regen langer vast. Meer ruimte voor groen in de stad betekent minder ruimte voor verkeer, dat is goed voor de luchtkwaliteit. Daarnaast hebben bomen, struiken en planten inderdaad het vermogen om verontreinigende stoffen uit de lucht op te nemen: hoe groter het groene gebied, hoe meer dat een rol gaat spelen. Het effect verschilt per stof. Stikstofdioxide (NO2) wordt vooral opgenomen door vegetatie met een groot bladoppervlak. Bij fijn stof, dat door depositie (‘neerslaan’) op planten terecht komt, is het effect groter op andere soorten zoals bijvoorbeeld coniferen. Depositie van fijn stof gebeurt niet alleen op vegetatie, maar op alle oppervlakken. Ook witte plastic tuinstoelen langs de weg worden na verloop van tijd zwart. Niemand zal echter beweren dat witte tuinstoelen een effectieve methode zijn om de luchtkwaliteit te verbeteren.
Als je wilt nagaan of de lucht schoner wordt, moet dat gebaseerd zijn op de verandering van de concentraties van verontreinigende stoffen in de lucht (in microgram/m3). Het is niet zinvol de hoeveelheid gedeponeerd fijn stof te meten: dat zegt niets over de verandering van het gehalte fijn stof in de lucht die je inademt. Uitlaatgassen verspreiden zich alle kanten op, slechts een klein deel van de uitstoot komt in aanraking met het groen. Weer slechts een klein deel daarvan slaat neer of wordt opgenomen.
Nadelen van groenIn drukke straten kan de aanplant van groen juist averechts werken. Bomen in drukke straten belemmeren de luchtstroming, uitlaatgassen blijven daardoor hangen. Dit negatieve effect van groen is in drukke straten groter dan het positieve effect van het afvangen van luchtverontreiniging.
Zie ook de desktopstudie Groen en Luchtkwaliteit in stedelijke omgeving
'Green Junkie’ verbetert luchtkwaliteit niet
In 2016 is door het Wageningen University Research Centre (WUR) in opdracht van het AMS Institute het onderzoeksproject ”Green Junkie: exploring added value of a green innovation for an economic vital city” uitgevoerd.
Hierin zijn de claims van speciaal gekweekte, harige kamperfoelieplantjes om fijn stof uit de lucht te filteren onderzocht in de praktijk. Er werd een proefopstelling geplaatst in de President Kennedylaan. Het project heeft bij aanvang veel media-aandacht gekregen. Het rapport is inmiddels afgerond en is hier te downloaden De conclusie is dat Green Junkie plantjes geen verbetering van de luchtkwaliteit tot gevolg hadden. Maar dat heeft de kranten niet gehaald. Zie project Green Junkie
Publicaties
Green Junkie: exploring added value of a green innovation for an economic vital city : Green Junkie: Plant–powered air cleaning?
B.G. Heusinkveld, C. Lelieveld Lead Project partner: Wageningen University and Research Project partners: MyEarth; Gemeente Amsterdam, Ingenieursbureau; Urban (2016)