Drie mijlpalen in de bestrijding van hepatitis B en C virus infecties
1 november 2016 was een dag van mijlpalen in de hepatitisbestrijding in Nederland. Tijdens de ‘Nationale Hepatitis Dag’, een congres in de Beurs van Berlage, publiceerde het RIVM het nationaal hepatitisplan, getiteld “Meer dan opsporen”. De Gezondheidsraad bracht haar langverwachte advies uit over screening van risicogroepen op hepatitis B en C. En de GGD Amsterdam publiceerde het Amsterdamse actieplan voor hepatitis B en C preventie en zorg in Amsterdam.
Belangrijke mijlpalen die moeten leiden tot betere preventie, opsporing en behandeling van hepatitis B en C virusinfecties. Jaarlijks sterven zo’n 450-500 mensen in Nederland aan de gevolgen van een hepatitis B of hepatitis C virusinfectie. Onnodig, zo stelden professionals die spraken op de Nationale Hepatitis Dag. De behandelingsmogelijkheden voor hepatitis B en (met name) hepatitis C virus infecties zijn in de afgelopen jaren namelijk sterk verbeterd. Actie is nodig: tijdig opsporen en behandelen kan veel ziekte voorkomen.
Het nationaal hepatitisplan: minder versnippering en betere zorg
Het nationaal hepatitisplan is een zogenaamde “strategie voor actie”: het beschrijft de knelpunten en mogelijke verbeteringen in de hepatitisbestrijding in Nederland. Het plan is tot stand gekomen door verschillende betrokkenen in de hepatitiszorg, waaronder specialisten, huisartsen en GGD’en. Aanleiding voor het plan was onder meer de te zeer versnipperde aanpak in de zorg. Vanuit het veld kwam de wens voor een meer planmatige aanpak, zoals dat al jaren in andere landen zoals Schotland en Frankrijk gebeurt. In het plan komen bewustwording en vaccinatie, identificatie, diagnostiek en behandeling, organisatie van de zorg, surveillance en de kennisagenda aan bod.
Advies Gezondheidsraad: Meersporenbeleid voor screening van risicogroepen
Is vroegopsporing van hepatitis B en C wenselijk (en zo ja, wie en hoe)? Deze adviesvraag stelde de minister in 2013 aan de Gezondheidsraad. Het onlangs uitgebrachte adviesrapport van de Gezondheidsraad over screening van risicogroepen op hepatitis B en C geeft aan dat hepatitis B en C screening wenselijk is en beperkt zou moeten worden tot specifieke risicogroepen. De commissie adviseert om de screening via verschillende kanalen te organiseren. Enerzijds via de huisarts en andere medisch verantwoordelijke zorgverleners en anderzijds, voor hepatitis B, ook via regionaal georganiseerde screeningsprojecten. Daarnaast adviseert de commissie om screening aan te bieden tijdens de toelatingsprocedure voor asielzoekers, voor mensen afkomstig uit landen waar hepatitis B en C infecties vaker voorkomen. Ook adviseert de Gezondheidsraad positief over het zogenoemde ‘heropsporen’, het traceren, informeren en indien nodig behandelen van mensen bij wie ooit in het verleden een hepatitis B of C infectie werd vastgesteld maar die nu niet meer in zorg zijn.
Hoewel er nog een beleidsrapport van de minister zal volgen, geeft dit advies al veel duidelijkheid aan professionals over wat kan en mag en wenselijk is.
Amsterdams actieplan: goede samenwerking en afstemming
In 2016 is op initiatief van de GGD Amsterdam een actieplan hepatitis B en C preventie en zorg in Amsterdam opgesteld. Dit plan is ontwikkeld in samenwerking met alle bij hepatitis B en C preventie en zorg betrokken partijen in de stad met als doel om het aantal nieuwe HBV en HCV infecties in Amsterdam (verder) te reduceren, meer mensen bewust te maken van hun infectie en optimale zorg, behandeling en kwaliteit van leven van patiënten met een HBV of HCV infectie te bevorderen. Goede samenwerking en afstemming en een multidisciplinaire aanpak is hierbij essentieel. Anders dan het nationaal hepatitisplan is dit plan meer actiegericht en op stadsniveau geschreven; het sluit wel aan bij het nationaal hepatitisplan.
Het actieplan omvat een Doelstellingenkaart en drie Actiekaarten. Deze Doelstellingenkaart geeft de gezamenlijke doelstellingen weer van de betrokken partijen voor vijf thema’s: bewustwording, preventie, opsporing, behandeling en zorg, positieve gezondheid.
De Actiekaarten beschrijven de acties die de partijen nodig achten. Acties zijn opgesteld voor drie doelgroepen: mannen die seks hebben met mannen, migranten en druggebruikers. Op de Actiekaarten zijn ook algemene acties geformuleerd die voor zowel deze drie groepen als ook kleinere doelgroepen, zoals ontvangers van bloedproducten, gelden. De Argumentenfabriek maakte deze kaarten op basis van denksessies met deskundigen uit het veld.