Vroegsignalering in de geboortezorg

Veel problemen bij aanstaande ouders in kwetsbare situaties kunnen we voorkomen door mogelijke risicofactoren als ook beschermende factoren zo vroeg mogelijk te signaleren en te bespreken. Om de kwetsbaarheid bij aanstaande ouders zo vroeg mogelijk te signaleren adviseren wij om een aantal extra vragen te stellen en daarnaast de routekaarten te gebruiken.

Signaleren vindt in principe plaats door alert te zijn op ieder contactmoment op signalen. Kwetsbaarheden op psychosociaal vlak kan de verloskundige structureel uitvragen in de eerste helft van de zwangerschap. De jeugdgezondheidszorg doet dat tijdens de eerste levensmaanden van de baby.  Professionals ervaren de huidige risico signaleringsinstrumenten vaak te uitgebreid of tijdrovend. Daarom is het advies om een aantal basisvragen toe te voegen, naast de anamnesevragen, die de verloskundigen nu ook al standaard stellen.

Stel deze 5 extra vragen

Naast de standaard vragen over relatie, werk, verzekering, psychische problemen, drugs- of alcoholgebruik en negatieve seksuele ervaringen informeert de professional bij voorkeur ook naar opleiding, schuldenproblematiek, woonsituatie, of er sprake is van huiselijk geweld en of er al hulpverleners beeld zijn.

De extra vragen kaart helpt hulpverleners deze vragen niet te vergeten:

  • Wat is uw hoogste/laatste opleiding?
  • Heeft u zorgen over financiën?
  • Hoe is uw woonsituatie?
  • Heeft u (ooit) te maken (gehad) met geweld?
  • Zijn er hulpverleners betrokken (geweest) bij u of uw gezin?

Situatie van de ouder kan veranderen

Als de aanstaande moeder en vader begrijpt dat hun sociale situatie niet statisch is en juist door het krijgen van een baby kan veranderen zullen zij eerder begrip hebben dat professionals juist daarom op verschillende momenten hier naar kan vragen. Hierdoor zal de (aanstaande) ouder de keten van geboortezorg ervaren als één team in plaats van losse onderdelen.

Routekaarten om psychische of sociale situatie te inventariseren

De routekaarten zijn ook een instrument om de psychische- of sociale situatie van een zwangere te inventariseren en de acties die eventueel nodig zijn, snel en gericht te kunnen vinden. Psychosociaal welbevinden kent vele determinanten. Om deze goed te signaleren is er een routekaart voor verschillende factoren, die zorgprofessionals in de geboortezorg, 1e en 2e lijn, kraamzorg en JGZ in Amsterdam kunnen gebruiken.

Je kunt de routekaarten hier downloaden

We gaan uit van ‘de juiste zorg op de juiste plaats’ en ‘zo licht als mogelijk en zo zwaar als nodig’. Dat betekent: zo veel mogelijk hulp en ondersteuning in de wijk en binnen de eerstelijnszorg.

Let wel: de routekaarten zijn richtinggevend en geen protocollen. Ze helpen de professional bij het maken van afwegingen voor in te zetten hulp en ondersteuning.