Infectieziekten kennen geen grenzen, dus samenwerking is cruciaal
Eind mei bracht Henry de Vries, dermatoloog bij GGD Amsterdam, een bezoek aan Suriname. Hij was er samen met onder meer burgemeester Femke Halsema en burgemeester Jan van Zanen, tevens voorzitter van de VNG. Het belangrijkste doel van deze missie was het bevorderen van samenwerking op verschillende vlakken. Bijvoorbeeld bij de preventie van hiv.
Henry: “We zien het in alle pandemieën: infectieziekten kennen geen grenzen. Om deze het hoofd te kunnen bieden, moet je dus samenwerken op nationaal en internationaal niveau.” Daarom stond in Paramaribo een bezoek aan Stichting Lobi Health Center op het programma. Henry: “We werken al jaren intensief met hen samen. Lobi is het Surinaamse woord voor liefde. Stichting Lobi Health Center is in 1968 opgericht en betekent veel voor de samenleving op het gebied van seksuele en reproductieve gezondheid. Ze zijn bijvoorbeeld heel actief in de voorlichting over anticonceptie en gezinsvorming. Ook spelen ze een grote rol in het voorkomen van soa’s en hiv.”
Brede verspreiding van hiv
Dit laatste is ook de reden van het recente bezoek. “Hiv is in Suriname veel breder verspreid dan in ons land. Iedereen in de bevolking heeft ermee te maken,” vertelt Henry. “Met PrEP kunnen we besmetting met hiv voorkomen, maar dit preventieve middel wordt in Suriname nog nauwelijks gebruikt. Mensen die het willen gebruiken, moeten het nu helemaal zelf regelen. Gelukkig start het ministerie van Volksgezondheid in Suriname binnenkort een pilot van een half jaar om PrEP op kleine schaal beschikbaar te stellen.”
Pilot met PrEP
PrEP is bewezen effectief, maar moet wel goed gebruikt worden. Goede begeleiding en voorlichting is dan ook noodzakelijk. PrEP-gebruikers worden regelmatig getest op hiv en andere soa’s, en ook wordt hun nierfunctie in de gaten gehouden. Henry: “We zijn bij GGD Amsterdam ook kleinschalig begonnen met onze PrEP-studie in 2015. Dankzij goede internationale contacten waren we de eerste in Nederland. We zetten onze kennis en expertise graag in om ook anderen te helpen.” De pilot in Suriname duurt een half jaar. “Wat je natuurlijk niet wil, is dat mensen die aan de PrEP zijn, er weer mee moeten stoppen. Daarom onderzoeken we hoe we het resultaat van de pilot kunnen verduurzamen, zodat deelnemers PrEP kunnen blijven gebruiken. Hier kan Stichting Lobi Health Center als NGO wellicht een rol in spelen. Uiteindelijk hoop je dat PrEP wordt opgenomen in de vergoedingenlijst van geneesmiddelen in Suriname, zoals ook al het geval is met de hiv-behandeling.”
Frustrerend
Dat GGD Amsterdam meehelpt in Suriname, betekent overigens niet dat het in ons land allemaal goed geregeld is. Henry: “Ook in Nederland lopen we tegen grenzen aan. We kunnen lang niet iedereen helpen die PrEP wil gebruiken. De wachtlijsten bij de GGD zijn lang, maar er komt vooralsnog niet meer geld voor hiv-preventie. Dat is zeer frustrerend. Voor de volksgezondheid is het juist slim om te investeren in preventie. Mensen met hiv zijn voor de rest van hun leven aangewezen op de zorg en het gebruik van dure middelen. PrEP kan dit voorkomen, het is echt een uitkomst.”
Signaleren, onderzoeken en samenwerken
Henry is trots op de rol van de GGD. “De GGD is een uitvoerende organisatie. Hierdoor zitten we echt in de haarvaten van de samenleving. Als er iets speelt, zoals nu met de mpox, zijn wij vaak de eersten die het opmerken. Maar om deze signaleringsfunctie goed te kunnen uitvoeren en vervolgens snel te kunnen schakelen, is het wel belangrijk dat we als organisatie wetenschappelijk goed zijn toegerust en samenwerken met andere organisaties.” Daarom werkt Henry, naast zijn aanstelling bij de GGD, ook in het AUMC.
“In het AUMC werk ik een-op-een met één patiënt. Voor de GGD kijk ik juist naar preventie, groepen mensen en de gezondheid van de hele bevolking. Die horizontale benadering van de GGD en de verticale benadering van een academisch ziekenhuis vullen elkaar goed aan.” Dit verschil zie je ook terug in het wetenschappelijk onderzoek. “Onderzoek bij de GGD start vaak vanuit een maatschappelijk probleem. Met wetenschappelijke instrumenten onderzoeken we wat er speelt, wat we eraan kunnen doen en hoe we ervoor zorgen dat het in de toekomst niet weer gebeurt. In een academisch ziekenhuis gaat onderzoek meestal dieper in op een klein gebied. We kunnen elkaar dus goed aanvullen. Zo doet GGD Amsterdam bijvoorbeeld een langlopende cohortstudie naar het effect van hiv op veroudering. Daarbij volgen we al jarenlang grote groepen mannen met en zonder hiv. Binnen dit onderzoek kijkt het AUMC juist naar specifieke verouderingsprocessen, zoals botontkalking en hart- en vaatziekten.”
Henry de Vries werkt als dermatoloog bij het Centrum voor Seksuele Gezondheid van GGD Amsterdam. Daarnaast is hij als dermatoloog verbonden aan het AUMC en hoogleraar huidinfecties bij de UvA. Henry won onlangs samen met kunstenaar Kuang-Yi Ku de Bio Art en Design Award 2022 voor hun vernieuwende manier om anatomische lessen meer inclusief te maken.