Zorg over kwaliteit in de kinderopvang door arbeidskrapte
In zowel de politiek als de media is de afgelopen periode aandacht geweest voor de gevolgen van de arbeidskrapte op de kwaliteit van de kinderopvang. Hierbij delen zowel bestuurders, kinderopvangorganisaties als ouders hun zorgen over de kwaliteit.
De GGD Amsterdam deelt deze zorgen. De Inspectie kinderopvang merkt in de dagelijkse praktijk de invloed van de tekorten aan vast personeel op de organisatie en de kwaliteit van de kinderopvang in de regio. Organisaties staan soms voor lastige dilemma’s om zowel kwaliteit te waarborgen als continuïteit te bieden.
De GGD Amsterdam benadrukt het belang van behoud van voldoende kwaliteit. In deze nieuwsbrief brengt de inspectie daarom de werkwijze in het toezicht nogmaals onder de aandacht. Hierbij extra informatie over de inzet van beroepskrachten in opleiding en het 4-ogenprincipe.
Juist toezicht als de kwaliteit onder druk staat
Juist wanneer de kwaliteit onder druk staat, is het belangrijk om hier goed toezicht op te houden. De GGD houdt daarom toezicht op alle kwaliteitseisen. De GGD is wettelijk verplicht om alle overtredingen te rapporteren. Dus ook als een overtreding te maken heeft met het personeelstekort. Wel weegt de GGD omstandigheden mee bij het advies aan de gemeente of handhaving nodig is.
Wat weegt de GGD mee?
De toezichthouder kan in specifieke situaties adviseren om niet handhavend op te treden ondanks overtredingen van de wettelijke voorschriften. De toezichthouder doet dit alleen als in ieder geval aan de volgende voorwaarden is voldaan:
- De houder heeft aantoonbaar alle maatregelen genomen om de kwaliteitseisen na te leven die men redelijkerwijs mag verwachten van een professionele kinderopvang.
- De opvang is voldoende verantwoord binnen de gegeven omstandigheden.
- De werkwijze is inzichtelijk en de houder registreert afwijkingen van de kwaliteitseisen.
- De houder stemt af met de oudercommissie en informeert de ouders.
- De houder evalueert de gemaakte keuzes en stuurt bij waar nodig.
- De houder wijkt niet af van essentiële kwaliteitseisen.
Een toelichting en aandachtspunten vindt u in deze deze bijlage
Kwaliteit blijft het uitgangspunt
Ook tijdens de arbeidskrapte is kwaliteit van de kinderopvang het uitgangspunt. Gelukkig zien wij dat veel organisaties zich inzetten om deze kwaliteit te blijven bieden. Toch krijgen wij ook signalen dat het niet altijd goed gaat.
Wij willen 3 aandachtspunten extra onder de aandacht brengen:
Behoud van kwaliteit bij wisseling personeel
Door de huidige arbeidskrapte is sprake van meer wisseling in personeel en meer inzet van tijdelijk personeel. Bij vast personeel wordt de deskundigheid van het personeel en de kwaliteit van de uitvoering van bijvoorbeeld het pedagogisch en veiligheidsbeleid continu bevorderd door het scholingsbeleid van een organisatie, de overlegstructuur, coaching en afstemming met collega’s. Bij invalkrachten, uitzendkrachten en ZZP-ers is dit geen standaard onderdeel van de werkzaamheden en/of taken. Dit levert risico’s op voor de kwaliteit. Zorg dat u de opvang zo organiseert dat de kwaliteit altijd voldoende gewaarborgd is.
Verantwoorde inzet beroepskrachten in opleiding
Beroepskrachten in opleiding kunnen als beroepskracht werken om zich zo in de praktijk te ontwikkelen en ervaring op te doen. Dit kan ook bijdragen aan vermindering van het personeelstekort. Voor de kwaliteit van de opvang is het wel noodzakelijk dat inzet plaatsvindt onder de juiste voorwaarden: goede begeleiding, voldoende tijd om te leren en ontwikkelen, afstemming tussen de opleiding en de praktijk en een zorgvuldige opbouw van verantwoordelijkheden die passen bij de opleidingsfase.
Wij merken helaas in de praktijk dat deze voorwaarden door de arbeidskrapte onder druk staan. Beroepskrachten in opleiding worden regelmatig te snel ingezet, of krijgen verantwoordelijkheden die niet passen bij de opleidingsfase. Of dat student-werknemers niet worden ingezet naast een ervaren, vaste medewerker, maar naast een tijdelijke invalkracht. Dit kan leiden tot niet-verantwoorde situaties. Zorg dat u bij de inzet van een beroepskracht in opleiding altijd rekening houdt met de werkdruk, benodigde competenties en ontwikkelingsmogelijkheden.
Vier-ogenprincipe
Enkele kinderopvangorganisaties hebben in de media uitspraken gedaan dat het vier-ogenprincipe onder druk staat. Het vier-ogenprincipe is een belangrijke waarborg voor de veiligheid van kinderen. Dit is een essentiële kwaliteitseis waar geen ruimte is voor afwijking.
Het vier-ogenprincipe is meer dan alleen zorgen dat iemand kan meekijken. Even belangrijk is een goede aanspreekcultuur binnen het kindercentrum, structurele aandacht voor de gedragsnormen binnen de opvang en voldoende deskundigheid om signalen van ongewenste situaties te herkennen.
Dit kan onder druk staan in situaties met veel wisselingen van personeel. Besteed hier aandacht aan binnen uw organisatie, bijvoorbeeld door uw aandachtsfunctionaris hiervoor in te zetten. Wij merken ook dat bij sommige ouders en medewerkers onduidelijkheid is over wat het vier-ogenprincipe is en wat de afspraken zijn op uw kindercentrum. Bespreek daarom uw werkwijze en eventuele zorgen hierover met medewerkers en uw oudercommissie en informeer ouders over uw aanpak.